DECEMBERVORST INGERUILD VOOR DECEMBERWARMTE
December 2022 was een fractie te koud, te droog en het aantal uren zonneschijn was vrij normaal. Tot en met 18 december deed de wintermaand z’n naam weer eens alle eer aan. Jûkelburd kwam, zag en overwon. Het resultaat was 13 vorstdagen, waarvan 4 matig en 2 ijsdagen. Er kon even geschaatst worden en vanwege ijzelgevaar werd tweemaal de code oranje van stal gehaald. De gemiddelde etmaaltemperatuur bedroeg in bovengenoemde periode 0,5 graad, maar … daarna denderde de depressietrein binnen. Razendsnel werd deze regio overstroomd met (zeer) zachte lucht met als effect een snelle stijging tot 3,5 graad. Die 3,5 graad is ten opzichte van normaal (3,8 graad) een negatieve afwijking van 0,3 graad. Daardoor kon deze maand alsnog betiteld worden als een iets te koude maand. Het werd de koudste decembermaand sinds 2010 (-1,7 graad). De depressietrein nam ook veel neerslag met zich mee, maar de veel te droge eerste helft (gemiddelde 16 mm) kon verhinderen dat de maand te nat uitviel. Het totaal bedroeg 60,7 mm tegen gebruikelijk 83,5 mm. Jûkelburd deed het zonnetje schijnen, maar de situatie daarna was meestal triest, grijs en grauw. Gewoonlijk is 60 uren en nu kwam het totaal uit op 63 uren.
SOEPKIPPENWEER
Eind november had zich boven het noorden van Rusland een hogedrukgebied gevestigd. Aan de daarbij horende oostelijke stroming kleefden echter nogal wat nadelen. Oostelijke stroming is toch meestal aanvoer kou, droge lucht en daardoor veel zon? Men zou denken van wel, maar niets was minder waar. Op donderdag 1 december kwam het nog tot veel zon, maar zwakke storingen veroorzaakten vrijdag 2, zaterdag 3 en zondag 4 december soepkippenweer. Het was bewolkt, waterkoud en op zondagmorgen kwam de temperatuur net onder het vriespunt. Bovendien viel er wat motsneeuw die het aardoppervlak wat wittig maakte.
OP DE SCHOP
Vanaf maandag 5 december ging de luchtdrukverdeling op de schop. Een depressie boven het noorden van Scandinavië zette een noordwestelijke stroming in. Deze was onstabiel van opbouw en dat betekende naast zon ook enkele buien. De bovenlucht was vrij koud en daardoor gingen sommige exemplaren gepaard met hagel. Op vrijdag 9, zaterdag 10 en zondag 11 december kwam de atmosfeer tot bedaren. In de nacht en ochtend koelde het flink af en op vrijdagochtend noteerde Siegerswoude -4,8 graad. Door de aanwezigheid van vochtige lucht verliep zondag zonloos en ontstond er vrijdagochtend mist. Ook zaterdag was het de gehele dag mistig waarbij de temperatuur amper het vriespunt wist te bereiken.
EERSTE MARATHON
Een hogedrukgebied in de buurt van Italië zorgde maandag 12, dinsdag 13 en woensdag 14 december voor rustig en (zeer) koud winterweer. Ondanks een overvloed aan zon was het bitterkoud. Woensdag bleef het de gehele dag vriezen en dat na een zeer koude nacht. In Siegerswoude daalde het kwik naar -9,2 graad, Boornbergum -9 graden, Opeinde -8,9 graad, Haulerwijk -8,2 graad, Sumar -8,1 graad en Drachten-W -7,3 graad. Dat deze kou pittig was, bleek wel uit het feit dat het de koudste nacht was sinds 13 februari 2021. De vorst zorgde er mede voor dat er op de Ryptsjerksterpolder volop geschaatst werd en dat op woensdag de eerste marathon op natuurijs in Burgum (primeur voor Fryslân) kon worden verreden.
LAGER PITJE
Een lagedrukgebiedje op de Noordzee zette het winterweer donderdag 15 december even op een laag pitje. De temperatuur klom op naar +3 graden en in de namiddag, avond en nacht viel er een enkel buitje. Niks aan de hand toch? Jawel, want de temperatuur aan de grond lag nog onder nul en daardoor werd het plaatselijk spiegelglad. Het KNMI leverde code geel in voor code oranje. Ook vrijdagochtend 16 december was het door opvriezing nog plaatselijk glad. Doordat ook de temperatuur aan de grond boven nul kwam, had de vallende motregen later in de ochtend en aan het begin van de middag geen consequenties meer. IJSBANEN In de nacht naar zaterdag 17 december vroor het, mede door de aanwezigheid van aanvriezende mist, slechts licht. Anders was dat in de nacht naar zondag 18 december. Het was vrij helder en in de vroege ochtend registreerde Haulerwijk -6,8 graad tegen Drachten-W -5,8 graad. Het ijs werd weer dikker en daardoor werd er op ondergelopen weilanden (weer) volop geschaatst. Zelfs diverse ijsbanen waren voor één middag geopend.
EINDE WINTER
Eén middag? Ja, want de komst van meer hoge bewolking vanuit het zuidwesten liet zien dat de schaatspret geen lang leven meer was beschoren. De bewolking sprak wel degelijk de waarheid, want met wat regen (ijzel/code oranje) werd later op zondagavond de kou verdreven. De temperatuur steeg beetje bij beetje, maar op maandag 19 en dinsdag 20 december was er geen houden meer aan. Werd het op maandag 8 graden, op dinsdag belandde het kwik in de dubbele cijfers (Boornbergum en Drachten-W 11 graden). Veel baat hadden we niet bij het vrij zachte weer. Een depressie op de Atlantische Oceaan veroorzaakte vrij veel wind, veel bewolking en met name op maandag af en toe wat regen.
HERFSTWEER
Woensdag 21 en donderdag 22 december was het vrij rustig weer met in de ochtenden mist, daarna zon en in de avonden wat regen. Vervolgens gingen we op naar een groene kerst. De aanloop was trouwens behoorlijk nat, want later op vrijdagmiddag/avond 23 december viel er in Drachten-W 13,4 mm. Het kerstweekeinde zelf (zaterdag 24 tot en met maandag 26 december) bestond uit de ingrediënten veel bewolking, wat zon, wat regen en een enkele bui. In Canada en Amerika was het écht ijs- en ijskoud (-20 tot -30 graden en een sneeuwstorm), maar in onze omgeving werd het circa … +9 graden. Na de kerstdagen bleef het vrij zacht en de maand/het jaar (zaterdag 31 december) sloot in Drachten-W en Haulerwijk af met een recordhoge AVONDtemperatuur van 14,5 graad. Overigens, depressies trokken via Schotland naar Scandinavië en met het komen en gaan van bijbehorende frontale storingen duurde het herfstweer in alle hevigheid voort.
CIJFERS DECEMBER
DATA WeatherLink DRACHTEN-W
Tekst: Jelle Booi