WINTER 2020/2021: GEEN IJS, WEL VEEL WATER
IN VOGELVLUCHT
De meteorologische winter van 2020/2021 was iets te nat, maar de elementen zon en temperatuur waren vrij normaal.
Het winterseizoen gaf grote verschillen. December 2020 bakte er helemaal niks van, maar in januari en februari was Koning Winter meer van de partij. December werd ruim 1 graad te zacht, maar januari juist 1 graad te koud. Ouderwets winter was het even in februari, maar Thialf werd door de lentezon halverwege de maand reeds van de troon gestoten. Al met al kwam het etmaalgemiddelde uit op 3,7 graad tegen normaal 3,5 graad. Vrij normaal en dat gold ook voor het aantal uren zon. Januari en februari waren te zonnig, terwijl december aan de sombere kant werd. Het hemellichaam liet zich 220 uren zien. Gewoonlijk is 216 uren.
Wat betreft de neerslag was februari te droog, maar waren december en januari (veel) te nat. Het regiototaal bedroeg 258,1 mm. Gebruikelijk is 239 mm.
HET GLOBALE WEERBEELD
December 2020
De harten van de winterliefhebbers gingen eind november sneller kloppen. Verschillende weerbureaus in ons land maakten eind november in hun winterverwachting gewag van een iets te koude december. Zou er na 9 jaar een kink in de warme kabel komen? Helaas voor hen, het werd weer niks met het winterweer. Het aantal vorstdagen bedroeg slechts 5 en alleen rond 10 december was het aan de koude kant. Die situatie was trouwens gauw verleden tijd, want de dominant aanwezige zuidenwinden voerden alsmaar zachte lucht aan en het resultaat was een maandgemiddelde van 5,1 graad tegen normaal 3,8 graad.
Die zuidenwinden werden veroorzaakt door depressies ten westen van onze regio. Uiteraard herbergden die diverse frontale storingen en deze exemplaren deden het tegen de kerstdagen flink nat worden. Dankzij een rondtollende depressie (Bella) over onze omgeving bleef na de kerstdagen de nattigheid aanhouden. Hoewel de media roeptoeterden dat er een storm over ons land trok, veroorzaakte Bella op de zogenaamde derde kerstdag (zondag 27 december) slechts een harde wind, kracht 7, met uitschieters tot 75 kilometer per uur.
Door de vele regen bedroeg het neerslagtotaal over de gehele maand 117,2 mm. Gewoonlijk is 92,1 mm.
De eerste tien dagen van de kerstmaand verliepen zeer somber en de rest van de maand bleef het dikwijls donker. De zon scheen dan ook niet meer dan 36 uren en dat is een verlies van 24 uren. Kortom, de langetermijnvoorspellers ten spijt, Koning Winter had weinig tijd voor ons en dus werd het een oersaaie en kleurloze maand.
Januari 2021
Niet dat het tot spektakel kwam, maar januari 2021 gaf meer winterweer dan voorgaande maand. En dat was ook te zien aan de gemiddelde etmaaltemperatuur. Lag die in december 2020 op 5,1 graad, de louwmaand kwam in de boeken terecht met 2,6 graad. Daarmee was de maand aan de frisse kant en een te koude maand was sinds juli 2020 niet meer voorgekomen. Maximaal werden er 15 vorstdagen geteld en op zondagochtend 31 januari vroor het weer eens matig (Siegerswoude -7,8 graad). Het werd zelfs de koudste nacht in twee jaar. Wauw, en dat kon ook gezegd worden van het aantal sneeuwdagen. Op 11 dagen zagen de waarnemers weleens wat wittigs naar beneden vallen en de VLOKDOWN op zaterdagavond 16 januari leverde met 1 tot 2 centimeter zelfs een witgekleurd landschap op. Annex met sneeuw is gladheid en glibberig was het zeker op de vroege zaterdagochtend 9 januari. Regen in combinatie met wegdektemperaturen onder nul maakten vooral de klinkerwegen plaatselijk spiegelglad.
Ook voor de rest van de maand was de regen niet uit onze regio weg te slaan. In navolging van december werd ook deze maand te nat, namelijk 95,3 mm tegen gebruikelijk 82 mm.
Februari 2021
Maart wordt weleens een overgangsmaand tussen de lente en de winter genoemd, maar dit jaar lag blijkbaar de natuur vier weken voor op het schema. Tjonge, het was werkelijk niet te geloven. Zo was de eerste helft 4 graden te koud en kende de tweede helft een overschot van +4 graden. Kortom: winter en, zo, hup het voorjaar in. En winter werd het weer eens een keer. Vanwege ijzel ging de sprokkelmaand met code oranje van start, maar op zondag 7 februari was code rood van kracht. Vergezeld van een ware sneeuwjacht vond een klassieke winterinval plaats. De winter duurde exact een week. ’s Nachts vroor het matig tot streng en Siegerswoude registreerde op zaterdagochtend 13 februari -11,7 graad. Hoewel er tijdens dat weekeinde volop werd geschaatst was het de volgende dag (maandag 15 februari) over en uit met Thialf. Met opnieuw ijzel en code rood vond er een abrupt einde van de winter van 2021 plaats.
En toen … werd het volop voorjaar en wat hebben we kunnen genieten. Datumrecords sneuvelden en sommige waarnemingsstations noteerden zelfs 6 dagen achtereen met een temperatuur van 15 graden of hoger. Het warmst werd het op zondag 21 februari. Boornbergum mat 17,5 graad. Lekkerrr.
VERGELIJKINGEN
Normaal gesproken telt het winterseizoen 36 vorst- en 9 ijsdagen. Nu lag het aantal op 32 en 5 dagen. Sneeuw werd gesignaleerd op 18 dagen tegen normaal 19. Het hagelde op 4 dagen, terwijl dat volgens de regels 11 maal hoort voor te komen. Onweer werd niet gehoord, terwijl dit tweemaal behoort voor te komen. Op 66 dagen viel er (enige) regen tegen gebruikelijk 60.
CIJFERS WINTER
LENTE STELDE VEEL MENSEN TELEUR
IN VOGELVLUCHT
De meteorologische lente van het jaar 2021 was veel te koud, veel te nat en veel te somber. Het voorjaar was van zeer slechte kwaliteit. Maart had nog een vrij normale temperatuur, maar april (afwijking -3 graden) en mei (afwijking -2,2 graad) verliepen veel en veel te koud. Overigens, de combinatie april en mei was sinds 1956 niet meer zo koud geweest. Logisch gevolg was dat ook de lente als geheel veel te koud uitviel. Het etmaalgemiddelde bedroeg 7,7 graad. Gebruikelijk is 9,5 graad, dus een verlies van maar liefst 1,8 graad. In 2015 was het voorjaar ook aan de frisse kant, maar een echt koud exemplaar was dat van 2013, namelijk 6,9 graad. Vorig jaar viel er slechts 70,9 mm, maar nu kwam er gemiddeld 240,1 mm naar beneden. Daarmee werd het de natste lente sinds 2000 (245,5 mm). Natste maand werd mei met 122,2 mm en dat was goed voor een overschot van 60,9 mm. Veel neerslag, veel wolken en dus weinig zon. Een logische conclusie en laat het nog kloppen ook. April was iets te zonnig, maar maart en vooral mei (afwijking 53 uren) waren veel te somber. Het totaal kwam uit op 525 uren en dat is een verlies van 45 uren. De afgelopen 18 jaren was de lente steeds te zonnig. Echter, 2002 staat ook te boek met 525 uren en nog somberder was die van 2000, namelijk 468 uren.
HET GLOBALE WEERBEELD
MAART 2021
Maart had eigenlijk niets om het lijf. Het was dikwijls te koud en de maand leek dan ook af te stevenen op een veel te koud exemplaar. Echter, aan het einde van de maand werd het even echt lenteweer. Op dinsdag 30 en woensdag 31 maart mat Drachten-W respectievelijk 22,4 en 25,3 graad. Door die warmte kon het veel te lage etmaalgemiddelde uit een diep dal kruipen, waardoor de maand alsnog uitkwam op het normale niveau van 5,9 graad. Eind goed, maar ook het begin (Drachten-W op dinsdag 2 maart 15,2 graad) was goed. Daarna ging het mis en diende zich een koude noordelijke stroming aan. Op vrijdagochtend 5 maart registreerde Siegerswoude zelfs -4,1 graad. Van maandag 8 tot en met zondag 14 maart hadden we te maken met een openstaande kraan en Haulerwijk noteerde 46,3 mm tegenover Sumar 33,9 mm. Bovendien woei het elke dag mirakels. Na zondag een weersverbetering? Bepaald niet. Wederom een koude noordelijke stroming zorgde voor aanhoudende kou en onbestendigheid. Zodoende vielen er op zaterdag 27 maart enkele (hagel)buien en tijdens die buien ging het kwik terug naar … 3 graden. Nou zeg.
APRIL 2021
In februari voorjaarstemperaturen, eind maart twee warme dagen, dan zal april ook weleens schitteren met prachtig lenteweer. Vergeet het maar. Het was koud. Echt koud. In de eerste helft van de maand werd onze omgeving, vanaf de Noordzee, gegeseld door diverse hagel- en natte sneeuwbuien en op maandag 5 april (tweede paasdag) werd het zelfs niet warmer dan … 5 graden. De kou had ons flink te pakken en Siegerswoude noteerde van maandag 12 tot en met zondag 18 april zeven vorstdagen op een rij. Een opvallende reeks. Het aantal vorstdagen liep na 18 april alleen maar verder op en aan het einde van de maand telde de waarnemer Ad Vermaas 12 vorstdagen; een unicum. Op dinsdag 20 april (Haulerwijk 20,5 graad), dinsdag 27 april (Drachten-W 18,6 graad) en woensdag 28 april (Drachten-W 19,2 graad) was er even sprake van warmte. Echter, die kortdurende opwarming kon niet verhinderen dat de grasmaand het koudst werd sinds 1986. Destijds kwam het etmaalgemiddelde uit op 6 graden tegenover nu 6,5 graad. Ten opzichte van normaal een fors verlies van 3 graden.
MEI 2021
De kou denderde in mei voort en dat gold zowel voor de nacht- als de dagtemperaturen. Dagelijks was het te koud, maar de dagen rond 10 mei waren even een uitzondering. Nadat Siegerswoude op vrijdagochtend 7 mei -0,1 graad noteerde, registreerde Boornbergum op zondagmiddag 9 mei 25 graden. Ook aan het einde van de maand (Drachten-W op maandag 31 mei 27,9 graad) was het heerlijk weer, maar desondanks werd de bloeimaand de koudste in z’n soort sinds 2010. Het etmaalgemiddelde kwam toen uit op 10,2 graad tegenover nu 10,8 graad. Behalve te koud was het ook veel te nat en te somber. De buien, lokaal met hagel en onweer, waren zeer actief, waardoor er een neerslagtotaal uit de bus kwam van 122,2 mm tegen normaal 61 mm. Recordhouder blijft mei 2014 met 140 mm. Bepaald vrolijk werd je ook niet van al die bewolking die de zonnestralen tegenhielden. De koperen ploert scheen 174 uren. Gebruikelijk hoort dat 227 uren te zijn. Het werd de somberste meimaand sinds 1996 (150 uren). Samenvattend: mei was simpelweg een waardeloos product.
VERGELIJKINGEN
In z’n totaliteit werden er slechts 8 warme dagen (temperatuur 20 graden of meer) en 2 zomerse dagen (temperatuur 25 graden of meer) geteld. Gebruikelijk zijn 18 en 6. Een temperatuur van 30 graden of meer werd niet waargenomen en gewoonlijk hoort dat eenmaal voor te komen. Wat betreft de winterelementen ... het aantal vorstdagen bedroeg, schrik niet, 19 tegen normaal 12. Het sneeuwde op 7 dagen en dat is 2 meer dan gebruikelijk. Onweer werd gehoord op 4 dagen tegenover normaal 6. Het aantal regendagen lag op 61 en dat had 52 moeten zijn.
CIJFERS LENTE
ZOMER 2021: PLUVIUS RICHTTE PIJLEN OP DE WÂLDEN
IN VOGELVLUCHT
De zomer van 2021 was iets te zacht, veel te nat en het aantal uren zonneschijn was vrij normaal. Ad Vermaas uit Siegerswoude sloeg de spijker op z’n kop. Volgens hem was het wat betreft de neerslag de zomer van de grote dagsommen. Gelijk had hij, want de stortbuien (zie globale weerbeeld) lieten zich niet onbetuigd. Derhalve werd het een hele natte zomer. De totale neerslag kwam uit op maar liefst 330,8 mm tegen gebruikelijk 260 mm. Een nog nattere zomer was die van 2012, namelijk 385,2 mm. Ondanks een te frisse augustusmaand (17,1 graad tegen normaal 17,8 graad) werd het seizoen alsnog aan de iets te zachte kant. Juli kwam tevoorschijn met een overschot van 0,4 graad, maar de beste maand werd juni met een surplus van 1,7 graad. Al met al werd er een gemiddelde berekend van 17,6 graad. Normaal is 17,2 graad. Met 251 uren aan zonneschijn werd juni niet alleen de zonnigste maand van het jaar, maar ook van de zomer. Juli (204 uren) en augustus (167 uren) presteerden onder de maat. Dankzij de junimaand kwam het aantal uren zonneschijn uit in de categorie vrij normaal. Het totaal bedroeg 622 uren. Gewoonlijk is 635 uren. Vorig jaar scheen ze 636 uren en de jaren daarvoor 714 en 728 uren.
HET GLOBALE WEERBEELD
JUNI 2021
De maand juni scoorde veel beter dan april en mei tezamen. De zomermaand kwam tevoorschijn met veel zon (251 uren) en een gemiddelde etmaaltemperatuur van 17,5 graad (6,7 graad hoger dan mei). Die 17,5 graad was een overschot van 1,7 graad en dus mochten we over het juniweer beslist niet mopperen. En dat klopte ook wel, want juni telde 24 warme dagen, waarvan 15 zomers en 3 tropisch. De warmste dag werd donderdag 17 juni. Haulerwijk mat 33,9 graad. De dagen daarna was van het zomergevoel weinig meer over. Sterker nog, de langste dag van het jaar/maand werd de slechtste dag van de maand. Op maandag 21 juni was het lange tijd regenachtig en werd het slechts … 14 graden. Op zaterdagochtend 5 juni passeerden van zuid naar noord zware buien. Plaatselijk kwamen straten blank te staan en in een kort tijdsbestek kwam in de wijk De Trisken (Drachten) 70,7 mm naar beneden. Voor het overige bleef het tot vrijdagavond 18 juni vrijwel droog. Na die datum werd de lucht vochtiger en daardoor onstabieler. Dit leidde tot enkele (pittige) buien waarvan sommige met onweer. Op zaterdagmiddag 26 juni ving Siegerswoude 17,9 mm op. Sumar verzamelde op maandagavond 28 juni 16,3 mm en in de nacht van dinsdag op woensdag en woensdag 30 juni viel er in Sumar en Siegerswoude respectievelijk 28,6 en 26,6 mm.
JULI 2021
Afgezien van een wateroverlast veroorzakende plensbui op zondagavond 4 juli (Siegerswoude 33 mm en Oosterwolde meer dan 60 mm), had de maand juli een droog karakter. Tot en met zaterdag 24 juli viel er namelijk slechts 25 tot 40 mm. Vanaf zondag 25 juli gingen de hemelsluizen wagenwijd open. De (onweers)buien maakten er soms een waar spektakel van. In de nacht naar zondag veroorzaakte een giga wolkbreuk in Sumar 108,4 mm aan regen. De gehele regio stond blank en ook de rest van de maand was het lokaal heel nat. In een tijdsbestek van zeven dagen noteerde Sumar 145,1 mm tegenover Boornbergum 72 mm. Buiten deze periode om had Limburg al te maken gehad met rampzalige overstromingen. Van woensdag 14 tot en met vrijdag 16 juli viel er plaatselijk meer dan 170 mm in een etmaal. De gemiddelde etmaaltemperatuur kwam met 18,4 graad iets hoger uit dan normaal (18 graden). Het aantal warme dagen (26 tot 31) was groot, echter het aantal zomerse dagen (Drachten-W 12 tegen Siegerswoude 2), bleef iets achter bij het gebruikelijke. Tropisch warm werd het nergens. De hoogste temperatuur deed zich voor op zondag 25 juli. Drachten-W registreerde 27,9 graad.
AUGUSTUS 2021
Het weer in augustus voldeed bepaald niet aan wat menigeen verwachtte. De laatste negen jaren was het altijd veel te zonnig, maar deze augustusmaand was duidelijk te somber. De zon scheen 167 uren tegen normaal 205 uren. In 2011 bleef het aantal steken op 148 uren. Weinig zon betekende automatisch veel wolken en daaruit vielen de NIET nodige buien. Op zondag 1 augustus was het meteen raak. Sumar tapte 11,3 mm af, maar wat te denken van Oldeholtpade (94,5 mm). Op zondag 22 augustus vielen er ook forse buien, maar ditmaal in het zuidwesten van Fryslân. Laaksum ving 124,9 mm op en dat betekende een nieuw Fries regenrecord. In onze omgeving was het in de nacht naar maandag 9 augustus raak. Een langgerekte buienstraat bewoog van zuidwest naar noordoost en goot 52,1 mm in de Opeinder regenmeter. Drachten-KNMI noteerde 44,3 mm en Sumar 43 mm. In totaal werden er 16 tot 23 warme dagen geteld, maar zomerse dagen waren schaars. Met veel tuineffect registreerde Drachten-W nog 5, maar in Sumar en Siegerswoude werd de zomerse grens van 25 graden helemaal niet overschreden. Kortom: augustus werd te koel, te nat, veel te somber en dus werd het voor de vakantievierders een zeer tegenvallende zomermaand.
VERGELIJKINGEN
Het aantal warme dagen (temperatuur boven 20 graden) bedroeg maar liefst 78 en dat is 10 meer dan normaal. Er werden 32 zomerse en 3 tropische dagen (temperatuur boven 30 graden) geteld tegen normaal respectievelijk 27 en 7. Op 16 dagen werd de donder gehoord en dat is overeenkomstig normaal. Een negatieve afwijking gaf het aantal regendagen: 53 tegenover normaal 58.
CIJFERS ZOMER
HERFST 2021: EEN TOP 3-NOTERING
IN VOGELVLUCHT
De meteorologische herfst van 2021 was veel te zacht, veel te droog en de zonneschijn was vrij normaal. Het najaar deed zeer goede zaken. Alle drie de maanden waren aan de (veel) te zachte kant en het grootste overschot boekte september met 1,4 graad. Oktober en november hadden een surplus van 0,8 graad. Al met al kwam er een gemiddelde etmaaltemperatuur uit de bus van 11,7 graad tegen normaal 10,7 graad. Die 11,7 graad betekende, samen met die van 2005, een gedeelde derde plaats. Nog zachter waren 2014 (12,3 graad) en topper blijft de herfst van 2006 met een gemiddelde van maar liefst 13,4 graad. Ondanks een veel te natte oktober (surplus 20 mm) was het najaar aan de veel te droge kant. Uiteraard ook logisch, want de zeer droge septembermaand produceerde 54 mm te weinig en ook november bleef verwijderd van de normale streep, namelijk minus 19,6 mm. Evenals in de lente en zomer had ook nu de zon moeite om de normale hoeveelheid van 336 uren te halen. Ze scheen uiteindelijk 332 uren tegen vorig najaar 363 uren.
HET GLOBALE WEERBEELD
SEPTEMBER 2021
Het weer in september was heel wat beter dan in augustus. Diverse hogedrukgebieden zorgden voor nazomer en droogte. Tot en met zondag 26 september viel er gemiddeld 15 mm. De laatste dagen van de maand deed de herfst een duit in het zakje en kwam er 13 tot 23 mm bij. Echter, het regiototaal (32,3 mm) bleef ver achter op normaal (86 mm). De zon had vaak concurrentie van bewolking, maar op een aantal dagen was ze veelvuldig aanwezig. Dat had onmiddellijk invloed op de temperatuur en daardoor konden er meer zomerse dagen worden opgetekend dan in augustus. Het totaal bedroeg 2 tot 6 dagen. En wat te denken van Drachten-W. Dit station met veel tuineffect noteerde op woensdag 8 september zelfs een tropische topper van 30,6 graad. Overigens kwam Boornbergum op donderdag 9 september toe tot 29 graden. Die hitte waren we niet meer gewend, want sinds … 17 juni was het niet meer zo warm geweest. Warmte overdag, maar de aanwezige flinke opklaringen maakten de nachten koud. Bijvoorbeeld in de nacht van zondag 5 op maandag 6 september daalde het kwik in Siegerswoude tot 7 graden.
OKTOBER 2021
Na de droge septembermaand volgde een veel te natte oktober. Rond het midden van de maand was er reeds 55 mm naar beneden gekomen en ook van dinsdag 19 tot en met vrijdag 23 oktober en het laatste weekeinde van deze maand was het bijzonder nat. Grootste etmaalsommen waren weggelegd voor zondag 3 en donderdag 21 oktober. Op zondagavond tapte Drachten-KNMI 29,7 mm af en op donderdagavond registreerde Boornbergum 41 mm. Het regiototaal bedroeg uiteindelijk 108,3 mm tegen normaal 88 mm. Zachte en koude lucht wisselden elkaar in snel tempo af, echter de zachte lucht was duidelijk in de meerderheid. De maand werd dan ook te zacht. Het etmaalgemiddelde kwam uit op 11,5 graad. Gebruikelijk is 10,7 graad. De uitersten liepen uiteen van 20,2 graad in Drachten-W op vrijdag 8 oktober tot 0,9 graad in Siegerswoude op zondagmorgen 10 oktober. Tevens werd op deze ochtend de eerste vorst aan de grond van dit seizoen vastgesteld.
NOVEMBER 2021
November ging de boeken in als te zacht en veel te droog. Een maand met veel hogedrukgebieden? Ja, maar ook weer nee. Hogedruk bevond zich vaak ten westen van ons en dat maakte steeds weer de weg vrij voor vrij gelegen noordelijke depressies die richting Scandinavië koersten. Bijbehorende storingen brachten elke dag wel wat regen of buien en daardoor had menigeen het gevoel dat er sprake was van een natte maand. Oftewel met de uitspraak: ‘we hebben al zoveel regen gehad’ sloeg iedereen de plank mis. De overtrekkende storingen kwamen in verzwakte vorm door, waardoor het maandtotaal eindigde op slechts 64,4 mm. Normaal is 84 mm, dus een duidelijk tekort van 19,6 mm. De temperatuur gedroeg zich als een jojo. Zachte lucht, minder zachte lucht, koude lucht, we kregen het allemaal om onze oren. Noteerde Siegerswoude op vrijdag 19 november nog 14 graden, een paar dagen later (maandagochtend 22 november) registreerde Siegerswoude met -1 graad de laagste temperatuur van deze maand. In het weekeinde van 27 en 28 november kon plaatselijk een tweede en derde vorstdag worden opgetekend en lokaal waren op zondag 28 november flatsen natte sneeuw en hagel waar te nemen. Ondanks die winterse perikelen eindigde de slachtmaand als te zacht (7,5 graad tegen normaal 6,7 graad).
VERGELIJKINGEN
Het aantal dagen boven de twintig graden bedroeg 25 en dat is 10 meer dan gebruikelijk. Er werden 6 zomerse dagen (25 graden of hoger) geteld, terwijl dit driemaal behoort voor te komen. Op 1 dag werd zelfs de tropische grens van 30 graden overschreden en dat is overeenkomstig normaal. Onweer manifesteerde zich op 1 dag, 4 minder dan normaal. Het aantal regen- en vorstdagen lag op respectievelijk 68 en 3 tegenover normaal 63 en 5.
CIJFERS HERFST