JANUARI: KLEINE PLAAGSTOOTJES WINTER
Januari 2021 was te koud, iets te zonnig en de neerslag lag aan de iets te hoge kant. Een ding is duidelijk: de eerste maand van het jaar 2021 gaf meer winterweer te zien dan december 2020. Toen kwam het tot 5 vorstdagen en 1 dag met wat sneeuw tegenover deze maand maximaal 15 vorstdagen en 11 dagen met (natte) sneeuw. De gemiddelde etmaaltemperatuur lag de vorige maand op 5,1 graad, maar door de aanwezigheid van meer kou (helaas te weinig kou om schaatsijs te kunnen vormen) werd er nu een gemiddelde berekend van 2,6 graad. Ten opzichte van normaal is dat een verlies van 0,6 graad en een te koude januarimaand hadden we sinds 2017 niet meer meegemaakt. Er ging geen dag voorbij of er viel wel wat regen of natte sneeuw te noteren. Echt hele grote hoeveelheden bleven uit, maar de vele kleintjes maakten er wel een grote van. Derhalve kwam er een regiototaal uit de bus van 95,3 mm. Normaal is 82 mm. In eerste instantie liet de zon zich te weinig zien, maar de derde decade maakte veel goed. Het uiteindelijke totaal bedroeg 75 uren tegenover gewoonlijk 65 uren.
HET BEGIN
Met de viering van oud op nieuw passeerde de eerste storing van 2021, behorende bij een kleine depressie boven Denemarken. Echter, merkbaar was dat beslist niet. In plaats van veel bewolking waren er opklaringen aanwezig en daardoor kon het in Siegerswoude nog afkoelen tot -1,9 graad. Diezelfde depressie veroorzaakte later op nieuwjaarsdag (vrijdag 1 januari) en later op zaterdagmiddag 2 januari niet alleen een lokale bui, maar zaterdagavond/nacht ook dichte mist. Zondag overdag 3 januari bleef het droog, maar in de avond viel er opnieuw enige regen.
LANGGEREKT
Op maandag 4 januari had zich een gordel van hogedruk van Ierland naar Scandinavië gevormd. Aan de zuidflank van dit systeem, en juist precies over onze omgeving, lag een langgerekte storing. Derhalve gingen maandag 4, dinsdag 5 en woensdag 6 januari de boeken in als dagen met veel bewolking en soms wat regen. Door die gordel van hogedruk woei er op maandag een kille noordoostenwind, waardoor de middagtemperatuur niet verder kwam dan 2 tot 3 graden tegen normaal 5 graden.
CODE ORANJE
Na woensdag bleef de temperatuur aan de lage kant en tot en met maandag 11 januari waren er verschillende soorten weertypen actief. Op woensdagavond 6 januari viel er wat natte sneeuw tussen de regen te bespeuren. Verder was er veel bewolking, maar met name vrijdag 8 en zaterdag 9 januari waren er ook zonnige momenten. Tevens dreven vanaf de Noordzee enkele buien landinwaarts. En daarin zat ‘m nou zaterdagochtend 9 januari juist de kneep. Doordat zowel de lucht- als wegdektemperaturen zich onder het vriespunt bevonden, vormde zich vooral op de klinkerwegen een ijslaagje dat het spiegelglad maakte. Het KNMI kwam dan ook in allerijl met code oranje op de proppen.
MEDAILLE
Van maandagavond 11 tot en met woensdag 13 januari bevond onze regio zich tijdelijk in de zachte lucht (6 tot 7 graden). De binnenkomst daarvan ging op maandagavond/nacht gepaard met regen. Siegerswoude tapte 16,2 mm af, Ureterp 16 mm, Drachten-W 14,8 mm, Opeinde 14,6 mm, Drachten-KNMI en Haulerwijk 14,2 mm, Boornbergum 13 mm en Sumar 11,4 mm. In de vorm van enkele buien werden dinsdag en woensdag de neerslagcijfers nog verhoogd met 3 tot 4 mm. Donderdag 14, vrijdag 15 en zaterdag 16 januari kregen we te maken met de keerzijde van de medaille, namelijk koude lucht. Na een nacht met lichte vorst (Opeinde -3,5 graad tegen Sumar -1,6 graad) werd donderdag een prachtige, droge dag met perioden met zon. Vrijdag en zaterdag verliepen compleet zonloos, koud en kil (2 graden) en vrijdagochtend werd het plaatselijk wit door een sneeuw- en hagelbui.
VLOKDOWN
Het stuivertje-wisselen was nog niet voorbij. Zaterdagavond 16 januari rukte, vanuit het westen, de zachte lucht op en het gevecht met de koude luchtsoort leverde een echte VLOKDOWN op. De witte deken, die als het ware over het landschap werd ‘uitgerold’, had een dikte van 1 tot 2 centimeter. Door een temperatuurstijging naar 7 graden op zondagmiddag 17 januari was de sneeuw snel weggesmolten. Na zondag kwamen we in een ongezellige situatie terecht. Rondom diverse depressies werd flink wat onstabiliteit naar onze omgeving gevoerd. Tot en met donderdag 21 januari trokken daardoor diverse regen- en buiengebieden voorbij en Haulerwijk ving 30,9 mm op tegen Sumar 23 mm. Ook de wind blies hoog van de toren. Een uitdiepend lagedrukgebied tot 950 hPa in de buurt van Schotland veroorzaakte in de nacht naar donderdag en donderdag overdag 21 januari een krachtige tot harde, kracht 6 tot 7, zuidenwind. De flink uithalende windstoten bereikten een kracht van 70 tot 80 kilometer per uur.
ZONNESCHIJN
De zon, meestentijds 6 uren, brak in de periode van vrijdag 22 tot en met dinsdag 26 januari goed door. Velen maakten daar dankbaar gebruik van en met een middagtemperatuur van 5 tot 7 graden kon dan ook prima een ommetje worden gemaakt. De nachten waren echter wel fris en op maandagochtend 25 januari rapporteerde Siegerswoude -4,7 graad, Opeinde -4,1 graad, Boornbergum en Drachten-W -4 graden, Sumar -3,2 graad en Haulerwijk -3 graden. Overdag bleef het meestentijds droog, maar in de vorm van regen en natte sneeuw kregen de regenmeters maandagavond toch weer 8 tot 10 mm te verstouwen.
‘GEVECHT’
Van woensdag 27 tot en met zondag 31 januari vond er boven onze hoofden een gevecht tussen de zachte en koude lucht plaats. Op de grens daarvan was het woensdag, donderdag en vrijdag compleet bewolkt en bovendien bedekten regenzones (Boornbergum 32 mm) onze omgeving. Op woensdagochtend was ook weer een winters tafereel zichtbaar, namelijk natte sneeuw (maximaal 1 centimeter). Uiteindelijk kwam de koude lucht als winnaar uit de strijd en onze dank was groot. We kregen dan ook een prachtige afsluiter van deze maand voorgeschoteld. Zonnige perioden vielen ons op zaterdag 30 en zondag 31 januari ten deel en ach, die kou (overdag 1 tot 2 graden) maakte ons daarbij helemaal niks uit. En wat hadden we een koude nacht. De nachtelijke uurtjes naar zondag 31 januari werden zelfs de koudste in twee jaar. Siegerswoude registreerde -7,8 graad, Opeinde -7,5 graad, Boornbergum -7 graden, Sumar -6,9 graad, Haulerwijk -6,7 graad en Drachten-W -6,1 graad.
CIJFERS JANUARI
DATA WeatherLink DRACHTEN-W
Tekst: Jelle Booi