OKTOBER: STUKJE NAZOMER WAS VOOR VELEN WELKOM
Inhoud
Oktober was zeer zacht, veel te droog en veel te zonnig. Door de bril van een weervoorlichter gezien was de wijnmaand een heel saai exemplaar. Diverse hogedrukgebieden waren de oorzaak ervan dat er geen algehele depressiedoorbraak kon plaatsvinden. Daardoor passeerden storingen meestal in verzwakte vorm en dat was ook af te leiden uit de totale neerslag. De som bedroeg 56 mm tegen gebruikelijk 88 mm. De oktobermaanden van 2021, 2020 en 2019 waren veel te nat, terwijl die van 2018 aan de veel te droge kant (38,7 mm) bleek te zijn. Depressies produceerden dus weinig regenwolken en daar profiteerde de zon van. De 
zonnestralen konden 152 uren ongehinderd het aardoppervlak bereiken en dat is een winst van 36 uren. Het werd de zonnigste oktober sinds 2018. Het totaal kwam toen uit op maar liefst 170 uren en daarmee werd het de zonnigste wijnmaand sinds … 1951. Incidenteel komt er de laatste jaren eens wat vorst in de nachten voor, maar de laatste jaren is de kou ver te zoeken. Zo ook deze maand. Sterker nog, door een zuidelijke stroming werd het, in plaats van kouder, steeds zachter en zachter (derde decade warmste ooit). Zodoende deden de hoogste temperaturen zich aan het einde van de maand voor. De gemiddelde etmaaltemperatuur lag op 12,9 graad. Normaal is 10,7 graad. Zachtheid in oktober is de laatste jaren geen zeldzaamheid meer, want een koude wijnmaand dateert alweer uit 2016 (9,8 graad).
WATERSTANDEN
Deze maand begon bijzonder nat, want in de nacht naar zaterdag 1 oktober goot het van de regen. Zaterdag overdag trokken enkele buien over onze omgeving en in de avond was ook onweer hoorbaar. Zondagochtend viel er plaatselijk nog een bui en de waterstanden mochten er zijn. Haulerwijk tapte 26,7 mm af, Opeinde 21,4 mm, Boornbergum en Siegerswoude 19 mm, Ureterp 18 mm, Drachten-W 17,7 mm en Sumar 17,1 mm.
PRIMA
Maandag 3 en dinsdag 4 oktober werden prima herfstdagen met droog weer en perioden met zon. De hoogste temperatuur werd op dinsdag gemeten en in Boornbergum verscheen er een waarde op de buis van 18,5 graad. Sumar moest het doen met 17,1 graad. Woensdag 5 oktober zag er, met meer bewolking, veel wind en in de avond wat regen, wat minder fraai uit, maar donderdag 6 oktober had de zon het weer voor het zeggen. De middagtemperatuur was met 16 tot 17 graden vrij normaal voor de tijd van het jaar.
WEINIG NEERSLAG
In die temperatuur kwam vanaf vrijdag 7 oktober weinig verandering. Verder bleef het tot en met woensdag 12 oktober licht wisselvallig. Zo werd een dag met een bui of wat regen afgewisseld door een prima dag met zonnige perioden. De periode van donderdag 13 tot en met maandag 17 oktober gaf wat meer depressieactiviteit. Elke dag kende wel even een moment waarop een bui of een zwak front passeerde, echter tot hele grote hoeveelheden (Haulerwijk 15,8 mm) kwam het niet. De middagtemperatuur lag rond normaal (15 graden), maar op zondag en maandag werd het circa 17 graden.
LICHTE MATE
Onder invloed van een hogedrukgebied was het dinsdag 18 en woensdag 19 oktober opperbest weer. Het bleef droog en met name dinsdag waren er flinke zonnige perioden. Ook op donderdag 20 oktober bleef het in eerste instantie droog, maar de toename van de wind en bewolking verried de komst van een storing behorende bij een depressie ten zuiden van Ierland. In de loop van de middag begon het te regenen en in de nacht naar vrijdag 21 oktober trok nog een bui over (Haulerwijk totaal 13,3 mm). Bovengenoemde depressie bleef maar rondtollen in de buurt van Ierland en kreeg op zondag 23 oktober versterking van een nieuw exemplaar op weg naar de Noordzee. Daardoor duurde de wisselvalligheid voort, maar dan wel in lichte mate. En ook nu waren de neerslaghoeveelheden verwaarloosbaar. Uitzondering betrof zondagavond. Er was veel vuur aan de lucht en sommige waarnemers spraken van een zomers aandoend onweer vergezeld met rake klappen. Behalve wat regen stond de depressie ook garant voor veel wind met op maandag 24 oktober uitschieters van 50 tot 60 kilometer per uur. Een zuidelijke stroming voerde verder in bovengenoemde periode zachte lucht aan. Op vrijdag 21 oktober registreerde Boornbergum 18 graden.
‘WARMTEPOMP’
Tot aan het einde van de maand bleef de zuidelijke stroming gehandhaafd. Een depressie bevond zich in de buurt van Schotland en een krachtig hogedrukgebied was te vinden boven het oosten van Europa. Hoewel in de nacht van zaterdag 29 op zondag 30 oktober de wintertijd inging draaide de ‘warmtepomp’ op volle toeren. De temperatuur raakte door het dolle heen (enkele dagrecords sneuvelden) en de warmste dag van de maand werd donderdag 27 oktober. Opeinde mat een zeer zachte 20,6 graad, Boornbergum en Haulerwijk 20,5 graad, Siegerswoude 20,1 graad, Drachten-W 19,9 graad en Sumar 19,8 graad. Ver boven de norm (13 graden) voor de tijd van het jaar, maar zeker niet uniek. Op 27 oktober 1937 werd het al eens 23 graden en wat te denken van oktober 2005. In deze maand werden er 9 warme dagen geteld en op 30 oktober boekte Haulerwijk nog 22,1 graad in. Ondanks het zachte weer bracht een storinkje soms ook nog een bui(tje), maar niemand die daar om maalde.
CIJFERS OKTOBER
DATA WeatherLink DRACHTEN-W
Tekst: Jelle Booi