JANUARI: TE WEINIG VORST VOOR STEVIGE IJSVLOER

IN VOGELVLUCHT

Januari was te koud, te droog en aan de te zonnige kant. De louwmaand was bepaald niet lauw. Zo konden er in z’n totaliteit 16 vorstdagen worden vastgesteld waarvan 8 dagen met plaatselijk matige vorst (temperaturen lager dan –5 graden). Het aantal ijsdagen bedroeg 3. De meeste vorst deed zich voor in de tweede helft van deze maand. Uiteindelijk konden we vaststellen dat het een winterse periode was zonder ballen. In de nachtelijke uren mocht het dan wel genoeg vriezen, echter overdag was het ruim boven het vriespunt. Ondanks dat konden, met horten en stoten, de ijzers uit het vet. De maand werd dus een echte kou-maand en de gemiddelde etmaaltemperatuur kwam dan ook ruim onder normaal (2,7 graad) uit. Dit bedroeg 1,5 graad en daarmee werd het de koudste januari sinds 2010 (-1,5 graad). De aanwezigheid c.q. nabijheid van diverse hogedrukgebieden waren er debet aan dat er te weinig neerslag viel. Het totaal lag op 64,4 mm tegen gebruikelijk 83 mm. De zon slaagde weer met glans, want ze maakte 79 gloeiuren. Het werd de zonnigste januarimaand sinds 2012. Toen werden er 82 uren berekend. Gewoonlijk is 58 uren.

GLADHEID/BUIEN

Het decemberartikel eindigde met de woorden: en zo modderde de winter maar wat voort, en ‘sa wie it mar krekt’. Tot en met woensdag 4 januari waren er in de nacht en ochtend telkens weer gladheidsperikelen en overdag bereikte het kwik een waarde van 6 tot 7 graden. Veel meer variatie zat in het weerbeeld zelf. Nieuwjaarsdag (zondag 1 januari) bijvoorbeeld verliep bewolkt, lokaal mistig en aan het begin van de avond zagen we dwarrelende natte sneeuwvlokken. De dagen daarna brak met name woensdag de zon goed door. Onder invloed van een depressie boven de Oostzee werden die veelvuldige zonnige momenten afgewisseld door diverse overtrekkende (hagel)buien. Deze buien hadden tevens zware windstoten (tot 80 kilometer per uur) in petto.

UITSPATTINGEN

Een voorbijstuivend hogedrukgebied zorgde donderdag 5 en vrijdag 6 januari voor winterse uitspattingen. Dit zowel positief als negatief. Positief was de aanwezigheid van de zon, maar opwarmen deed die het op leefhoogte bepaald niet. Na een nacht met matige vorst (Siegerswoude –6,7 graad) kon vrijdag de eerste ijsdag (het bleef ook overdag vriezen) van dit winterseizoen worden ingeboekt. In de nacht naar zaterdag 7 januari ging de zachte lucht er zich mee bemoeien. Dit leverde, behalve sneeuw (1,5 tot 2 centimeter) ook (ijs)regen/ijzel en dus gladheid op. Het KNMI vond het nodig om code oranje af te kondigen. Overigens was code oranje geen lang leven beschoren, want de lucht- en wegdektemperatuur steeg in de ochtend spoedig boven het vriespunt uit. In de vorm van dooimist (later ’s middags en begin avond), hadden we toch nog wat naweeën van het flitswintertje.

(WITTE) NEERSLAG

Dinsdag 10 januari werd een prachtige dag, maar daarna werd de barometer als het ware ‘gesmeerd’. Die dreigde namelijk vast te roesten op een hoge stand, maar diverse lagedrukgebieden veroorzaakten flink wat reuring. Zo woei het op woensdag 11 januari vrij krachtig tot krachtig, kracht 5 tot 6, en op vrijdagavond 13 januari was de gemiddelde windsnelheid zelfs hard, kracht 7. Tijdens de passage van enkele (hagel)buien werden er zware windstoten (ruim 80 kilometer per uur) gerapporteerd. Behalve wind kregen we nog iets cadeau, namelijk gladheid en … natte sneeuw. In de loop van zaterdagmiddag/avond 14 januari waren de buien dusdanig actief dat er een sneeuwdekje werd gevormd van 0,5 tot 1 centimeter. Een schijntje vergeleken met de nacht van donderdag 12 op vrijdag 13 januari. Regen overgaand in natte sneeuw zorgde in Siegerswoude tijdelijk voor een drabbig sneeuwdek van 5 centimeter. De winterse buien lieten van woensdag 11 tot en met zondag 15 januari veel neerslag achter. Ureterp tapte 40,5 mm af, Siegerswoude 38,1 mm, Boornbergum 34 mm, Opeinde 33 mm, Haulerwijk 32,6 mm, Sumar 29,6 mm en Drachten-W 23 mm.

WINTER(S)

Een zich boven onze omgeving opbouwend hogedrukgebied (1041 hPa) breidde haar invloed naar het oosten van Europa uit en zorgde vervolgens vanaf maandag 16 januari voor een winter(s) weertype. In sommige plaatsen kwam een reeks van vier nachten met matige vorst (temperatuur lager dan –5 graden) voor. Op dinsdagochtend 17 januari kelderde het kwik in Siegerswoude naar –9 graden, Haulerwijk –7,9 graad, Rottevalle –7,3 graad, Boornbergum -7 graden, Opeinde –6,9 graad, Sumar –6,8 graad en Drachten-W –6,3 graad. Tevens werd deze dinsdag de koudste dag van de maand, want de dichte mist liet geen hogere temperatuur toe dan … -3 graden. Onder idyllische omstandigheden (prachtig witberijpt landschap) werd ook woensdag 18 januari een ijsdag, maar donderdagmiddag 19 en vrijdagmiddag 20 januari gingen de maxima omhoog naar +4 tot +5 graden. Desondanks kon er op ondergelopen weilanden worden geschaatst.

WELLES/NIETES SCHAATSEN

Op vrijdagavond 20 en zaterdagochtend 21 januari deed een zwak frontaal systeem het wat miezeren, maar na een zaterdagnacht met lichte tot matige vorst (Siegerswoude –5,9 graad) was er zondag 22 en maandag 23 januari toch nog weer veel drukte op enkele ijsbanen/landijs. Op dinsdag 24 januari was het even gebeurd met de schaatspret. Een hoogtelaag veroorzaakte maandagavond enige regen en dinsdag gingen we gebukt onder een dikke mistlaag. Door aanvoer van droge lucht kwam in de loop van woensdag 25 januari de zon weer volop tevoorschijn. Prompt ging het weer licht tot matig vriezen (Siegerswoude op vrijdagochtend 27 januari –5,5 graad) met meteen daarop schaatsplezier. Gedurende de laatste dagen van de maand konden de schaatsen weer in het vet. De slotfase van de maand werd gekenmerkt door volop dooiweer, enkele buien op zondag 29 januari en regen (Haulerwijk 12,6 mm) in de nacht naar maandag 30 januari.

DATA WeatherLink DRACHTEN-W

Tekst: Jelle Booi